VOION Dacapo Kees Winkelman 0640

Inspiratie

Klaar voor de krimp

maandag 12 mei 2014 | Onderwijsarbeidsmarkt

Een aanhoudende daling van het aantal geboorten zorgt voor afname van de bevolking en daarmee voor minder leerlingen in de toekomst. Een van de regio’s waar dat in de nabije toekomst voelbaar zal zijn, is de Achterhoek. Twee stichtingen voor voortgezet onderwijs besloten de krimp niet af te wachten. Openbaar en confessioneel onderwijs kozen voor een fusie. Door de tijd te nemen voor het proces en investeren in relaties is Achterhoek VO ontstaan. Doel van de stichting is het waarborgen van de diversiteit en kwaliteit van het onderwijs in de regio, ook als de leerlingendaling werkelijk inzet.  

Nederland kent al tientallen jaren een laag geboortecijfer, waardoor de bevolking in drie generatiestappen daalt met veertig procent. In sommige regio’s zijn de gevolgen daarvan voor het onderwijs eerder voelbaar. Dat besef drong acuut door tot bestuurder Henk van der Esch toen zijn collega van het confessioneel onderwijs hem in januari 2008 de sheets toeschoof van een conferentie over krimp. Voor het Achterhoekse VO is het leerlingenverlies in de komende 16 jaar berekend op 30 procent. “Dat betekent iets voor de levensvatbaarheid van de scholen, dus we zeiden tegen elkaar: is het antwoord dan dat we elkaar kapot gaan concurreren?”  

Divers
Hun eerste gesprekken over een eventuele fusie voerden de voorzitters van beide stichtingen zonder dat iemand daar weet van had. Van der Esch’ eigen stichting voor openbaar onderwijs bestond net drie jaar en beide voorzitters hadden ‘heel verschillende stijlen van opereren’. “Ik moest toegroeien naar de juiste reden voor de fusie”, zegt Van der Esch. De formulering waarin die juiste redenen vervat zijn, luidt dat Achterhoek VO het doel heeft om in de regio ‘een zo divers, breed, thuisnabij en kleinschalig mogelijk aanbod aan voorzieningen voor voortgezet onderwijs te realiseren’. Van der Esch: “Met die kernzin hebben we al onze MR-en en gemeenten bereikt.” Bovendien was in het fusiedocument de eigen cultuur en werkwijze van elke school gewaarborgd.  

Instemming
Tijd bleek een belangrijke factor toen het nieuws over de voorgenomen fusie ‘ongeregisseerd’ naar buiten kwam. Dat betekende ruim een jaar lang veel uitleggen en vertrouwen winnen. “Achteraf gezien was dat een wezenlijke periode”, zegt Van der Esch. Zo voerde hij op een van de scholen waar het echt lastig was zelf gesprekken met de schoolleiding en de MR. “Al was dat niet nodig, wij hadden de ambitie om de instemming te krijgen van alle tien medezeggenschapsraden. We wilden dat mensen er echt voor konden kiezen. Met een nipte meerderheid lukte dat ook bij die MR.” Januari 2011 was Achterhoek VO een feit.  

Krimp verdient de volle aandacht, vindt Van der Esch. Daarom is hij, naast bestuursvoorzitter van Achterhoek VO, lid van de themagroep onderwijs van het nationaal netwerk bevolkingsdaling en van de werkgroep ‘Krimp en ontgroening’ van de VO-raad.  

Meer informatie 

  • Werken aan goed mobiliteitsbeleid
    Wat betekent het verwachte leerlingenverlies voor de personeelsbehoefte? Achterhoek VO heeft van iedere docent de inzetbaarheid in beeld gebracht en doet ervaring op met mobiliteit. ‘We verfijnen het beleid of houden juist meer invullingsruimte.’ Lees verder
  • De kracht van verhalen
    De fusie van openbaar en confessioneel onderwijs in de Achterhoek werd pas werkelijk een doel, toen de betrokken bestuurders hun motieven helder konden verwoorden. Bij het overtuigen van anderen, intern en extern, speelden verhalen een belangrijk rol. Lees verder