Betreft: Onderzoek naar de inzet, ambities en behoeften van OOP’ers
Uitgevoerd door: CAOP, Centerdata en MOOZ
Datum rapport: februari 2025
De inzet van onderwijsondersteunend personeel (OOP) neemt toe. Dat betekent dat dat de samenstelling van onderwijsteams verandert: waar een schoolorganisatie voorheen grotendeels bestond uit een team van leraren/docenten en leidinggevenden, bestaat nu een steeds groter aandeel uit OOP’ers in diverse functies. Er bestaat echter nog weinig duidelijkheid over hoe schoolorganisaties OOP’ers effectief kunnen inzetten en behouden voor het onderwijs. Doel van het huidige onderzoek is inzicht te geven in de achtergronden, taken, rollen en ambities van OOP’ers. Dit moet bijdragen aan beleidsvorming rondom het beroepsbeeld en de positionering van OOP’ers.
De volgende onderzoeksvraag staat centraal: Hoe is en/of wordt de inzet van OOP in de klas door scholen en onderwijsprofessionals georganiseerd en wat zijn de ambities en behoeften van de beroepsgroep?
Enkele conclusies
Zowel in de organisatie van inzet van OOP in de klas als in de ambities en behoeften van OOP’ers lijkt grote diversiteit te bestaan. De inzet van OOP’ers wordt veelal op persoonsniveau en in onderlinge afstemming geregeld.
Een groot deel van de OOP’ers wil zich verder ontwikkelen, vaak binnen een ondersteunende functie. Veel OOP’ers willen zich specialiseren, en daar is vaak een aanvullende opleiding voor nodig. Het grootste knelpunt lijkt nog altijd te zijn dat mogelijkheden voor (financiële) compensatie voor doorontwikkeling, bijvoorbeeld een hoger salaris of doorgroei naar een hogere functieschaal, vaak ontbreken. Bovendien is zowel bij OOP’ers als leidinggevenden nog niet altijd bekend welke ontwikkelmogelijkheden er voor OOP’ers bestaan. Ook op het gebied van ontwikkelmogelijkheden wordt veel initiatief gevraagd van OOP’ers zelf.
Aanbevelingen
Naar aanleiding van de bevindingen uit de literatuurstudie, enquête, focusgroepen en dialoogtafel doen de onderzoekers overkoepelend de volgende aanbevelingen:
- Zorg voor een visie op de inzet van OOP’ers
Op veel schoolorganisaties lijkt het nog te ontbreken aan een visie op de rol van OOP’ers in de klas: wat wil men met de inzet van OOP’ers bereiken? Welke werkzaamheden nemen OOP’ers wel of niet op zich, en hoe verloopt de afstemming met leraren? Dit geeft ruimte voor ruis en onduidelijkheid over de beroepsgroep. OCW en sociale partners zouden hier landelijk sturing aan kunnen geven, bijvoorbeeld door schoolorganisaties te informeren over het belang van een visie en te voorzien in handreikingen om het gesprek te voeren. Daarbij is het belangrijk om in acht te nemen dat het op veel scholen al goed gaat, en dat de toegevoegde waarde die OOP’ers kunnen hebben sterk verschilt tussen scholen.
- Zorg voor een helder beroepsbeeld voor OOP’ers
Het definiëren van een landelijk beroepsbeeld voor OOP’ers kan een andere manier zijn voor OCW en sociale partners om meer duidelijkheid te creëren over de inzet van OOP’ers in de klas en doorgroeimogelijkheden. Met name voor leidinggevenden en leraren die nog weinig ervaring hebben met OOP’ers, kan het onduidelijk zijn waar ze OOP’ers precies voor kunnen inzetten, welke toegevoegde waarde dit heeft en wat het verschil is tussen OOP’ers in verschillende functies/op verschillende niveaus. Door dit beter te beschrijven en communiceren, kan hier meer duidelijkheid ontstaan en hebben OOP’ers zelf meer houvast in het gesprek over hun inzet. Het is uiteraard cruciaal om OOP’ers te betrekken bij het opstellen van een breed gedragen beroepsbeeld.
- Inventariseer loopbaan- en ontwikkelmogelijkheden voor OOP’ers
Zowel bij leidinggevenden als bij OOP’ers zelf is vaak nog onvoldoende duidelijk welke loopbaan- en ontwikkelmogelijkheden er bestaan en sluit het scholingsaanbod niet altijd aan op de specifieke behoefte van OOP’ers. Het kan hen helpen als er door landelijke partijen materialen beschikbaar gesteld worden, zoals handreikingen, waar ontwikkelmogelijkheden binnen OOP-functies worden uitgewerkt en praktijkvoorbeelden worden gegeven. Ook een inventarisatie van beschikbare opleidingen en trainingen kan helpend zijn
