Hoe benut je de kracht van neurodiversiteit op het werk?

Betreft: Proefschrift over het benutten van de kracht van neurodiversiteit op het werk
Door: J. van Rijswijk
Datum: september 2025

15-20% van je collega’s denkt anders. Niet een beetje anders, maar écht anders. ADHD, autisme, hoogsensitiviteit, dyslexie, (hoog)begaafdheid – breinen die op een unieke manier werken. Organisaties hopen vaak dat dit vanzelf leidt tot innovatie. Maar zoals Jan van Rijswijk in zijn proefschrift laat zien: zonder aandacht voor teamdynamiek, veiligheid en integratie kan het juist botsen. Zijn onderzoek biedt een praktische blauwdruk voor hoe organisaties bewust neuro-inclusiever kunnen worden. Niet alleen zeggen dat je diversiteit waardeert, maar het écht benutten.

Neurodivergent
Ongeveer 15 tot 20 procent van alle werknemers denkt op een andere manier. Zij hebben een brein dat bijvoorbeeld wordt gekenmerkt door ADHD, autisme, hoogbegaafdheid of dyslexie. Deze medewerkers lopen vaak tegen obstakels aan op de werkvloer, wat kan leiden tot burn-out, depressie of zelfs werkloosheid. Tegelijkertijd hebben organisaties behoefte aan innovatie en unieke manieren van denken, precies de kwaliteiten die neurodivergente mensen vaak bezitten.

Actief benutten van talent
Het onderzoek van Van Rijswijk richt zich op samenwerking in neurodiverse teams, de voorwaarden voor psychologische veiligheid en waardering, en hoe organisaties neuro-inclusiever kunnen worden. Het doel: handvatten te bieden voor het bouwen van werkplekken waarin breinverschillen niet alleen worden geaccepteerd, maar ook actief worden benut.

Kansen en risico’s in teams
Neurodiversiteit brengt zowel kansen als risico’s met zich mee. Teams die cognitieve verschillen herkennen en benutten, presteren beter en ervaren meer psychologische veiligheid, mits er aandacht is voor onderlinge verhoudingen. Toch voelen neurodivergente medewerkers zich gemiddeld minder veilig dan hun collega’s. Een opvallende bevinding: rollen waarin communicatie met mensen buiten het eigen team centraal staat, dragen bij aan de ontwikkeling van sociale vaardigheden bij neurodivergente werknemers en versterken de samenwerking binnen het hele team.

Rol van werknemersnetwerken
Op organisatieniveau spelen werknemersnetwerken een belangrijke rol in sociale steun en het bevorderen van neuro-inclusie. Deze netwerken worstelen echter vaak met structurele dilemma’s, zoals de balans tussen autonomie en samenwerking met managers. Organisaties die zich alleen in naam inzetten voor neurodiversiteit – ‘neurodiversitywashing’ – lopen het risico het vertrouwen van neurodivergente medewerkers te schaden.

Praktische blauwdruk
Het proefschrift van Jan van Rijswijk presenteert een praktische blauwdruk voor neuro-inclusieve organisaties, gebaseerd op tien deelstudies met data van duizenden deelnemers. Het biedt negen concrete aanbevelingen voor managers, HR-professionals en medewerkers om neurodivergent talent te laten floreren.

Bron: Hoe benut je de kracht van neurodiversiteit op het werk? – Open Universiteit