Inspectie: Meer aandacht nodig voor gedrag personeel in (sociaal) veiligheidsbeleid

Voor het waarborgen van sociale veiligheid op school is meer aandacht voor het gedrag van personeel cruciaal. Dat stelt de Onderwijsinspectie in haar onderzoeksrapport over (sociale) veiligheid, gepubliceerd op 27 mei jl. Hoewel scholen en besturen in het po, vo en vso sociale veiligheid belangrijk vinden en hier beleid op voeren, zijn er volgens de inspectie nog belangrijke verbeterpunten.

Belangrijkste bevindingen uit het onderzoek samengevat:

1. Versnipperd beleid zonder focus op personeel
   Het (sociale) veiligheidsbeleid is vaak verspreid over meerdere documenten en daardoor lastig vindbaar. Bovendien richt het beleid zich vooral op leerlingen en hun ouders, terwijl concrete afspraken over integer gedrag van personeel vaak ontbreken. De inspectie adviseert om het beleid samenhangend en concreet te maken, met duidelijke normen en waarden die gewenst en ongewenst gedrag beschrijven.
   
   
2. Gesprekken blijven oppervlakkig
   Er is weinig structureel overleg over sociale veiligheid. Gesprekken zijn vaak reactief en blijven oppervlakkig. Leerlingen worden zelden betrokken en het blijkt lastig om met collega’s open te spreken over gedrag. De inspectie benadrukt het belang van een continu gesprek over wat (sociale) veiligheid betekent voor iedereen in de schoolorganisatie.
   
   
3. Monitoring levert weinig op
   Instrumenten zoals de veiligheidsmonitor geven weinig bruikbare signalen. Incidenten leiden zelden tot diepere analyse of aanpassing van beleid.

De inspectie roept scholen en besturen op om:

• Het beleid beter vindbaar en toegankelijk te maken.
• Het gedrag van personeel expliciet op te nemen in het veiligheidsbeleid.
• Het gesprek over sociale veiligheid structureel te voeren, ook met leerlingen.

Aandachtspunten en hulpmiddelen
Niet alleen de onderwijswetgeving stelt eisen aan sociale veiligheid op school, maar ook de Arbowetgeving. Om scholen grip te laten houden op een (sociaal) veilige leer- en werkplek zijn er diverse hulpmiddelen beschikbaar:

• Norm sociale veiligheid in de Arbocatalogus-VO: bevat minimumeisen voor een sociaal veilige werkomgeving en helpt bij het opstellen van beleid dat voldoet aan de Arbowet en WOVO 2020 en aan de zorgplicht die u als werkgever heeft.
  
  
• Kennisdossier Sociale veiligheid: biedt meer informatie, instrumenten, tools en inspiratie over dit thema.
  
  
• De Leidraad ‘Zo klein als mogelijk, zo groot als nodig’: van de Alliantie tegen (seksueel) grensoverschrijdend gedrag in het onderwijs biedt concrete handvatten voor gesprekken op school over schoolcultuur.
  
  
• Het Digitaal Veiligheidsplan van Stichting School & Veiligheid: helpt scholen hun (sociale) veiligheidsbeleid in kaart te brengen en een verbeterplan of plan van aanpak op te stellen.