Er wordt gezocht op *
Betreft: een verkennend onderzoek naar de effecten voor het onderwijspersoneel in het voortgezet onderwijs
Door: Voion
Datum: mei 2023
Met het Nationaal Programma Onderwijs (NP Onderwijs) kunnen scholen allerlei activiteiten bekostigen om leerachterstanden als gevolg van de coronapandemie aan te pakken. Voion onderzocht wat de effecten van deze extra activiteiten zijn voor de belangrijkste aspecten van het werk van schoolleiders, docenten en onderwijsondersteunend personeel.
Voor het onderzoek is een literatuurstudie uitgevoerd op basis van de implementatiemonitoren van het ministerie van OCW. Ook zijn er interviews afgenomen bij leidinggevenden, docenten en onderwijsondersteunend personeel in het voortgezet onderwijs.
Arbeidsinhoud
Het Nationaal Programma Onderwijs heeft voor zowel intensivering van taken (bijvoorbeeld meer lesuren) gezorgd als voor nieuwe taken (bijvoorbeeld uitvoeren van de schoolscan of de coördinatie van het NP Onderwijs). Deze extra taken hebben geleid tot een grotere professionaliseringsbehoefte. Een ruime meerderheid van de scholen heeft dan ook middelen uit het NP Onderwijs ingezet voor (extra) professionalisering van het personeel.
Arbeidsomstandigheden
Alhoewel de ervaren werkdruk onder het personeel divers is, geldt voor de meeste onderwijsprofessionals dat de werkdruk als gevolg van het NP Onderwijs is toegenomen. Vooral leidinggevenden en docenten ervaren extra werkdruk, voor onderwijsondersteuners geldt dit in mindere mate.
Arbeidsvoorwaarden
Vanwege de tijdelijkheid van de middelen van het NP Onderwijs zien scholen zich genoodzaakt om extra personeel vooral tijdelijke contracten aan te bieden. Er is immers geen garantie dat nieuw personeel na de looptijd van het programma in dienst kan blijven. Het incidentele karakter, in samenhang met het personeelstekort in de onderwijssector, worden dan ook als obstakels ervaren in de uitvoering van het programma.
Arbeidsverhoudingen
De invloed van het NP Onderwijs op de algehele sfeer binnen de schoolorganisatie is overwegend positief. Er wordt in zekere mate een gevoel van trots en saamhorigheid onder het onderwijspersoneel ervaren, omdat het bedenken en uitvoeren van het plan in veel gevallen voor onderlinge verbinding zorgt. Ook zijn docenten over het algemeen positief over de toebedeling van (extra) taken door schoolleiders.
Wat betreft de mogelijkheden tot inspraak wordt op veel scholen het schoolprogramma afgestemd op de behoeften van leerlingen, ouders en onderwijspersoneel. De MR is in de regel nauw betrokken bij de voorbereiding op het programma door het meedenken, adviseren en instemmen op de gekozen interventies.
Arbeidsmarkt
De personeelstekorten op de onderwijsarbeidsmarkt, zowel voor docenten als voor onderwijsassistenten, zijn vaak een groot obstakel voor een goede uitvoering van het NP Onderwijs. Ruim drie kwart van de vo-scholen huurt externe partijen in voor de uitvoering van het programma. Veel voorkomende redenen voor de samenwerking zijn capaciteitsgebrek of het ontbreken van expertise.
Er zijn signalen dat het programma van invloed is op de aantrekkelijkheid van het beroep. Sommige schoolleiders en docenten geven aan dat de uitvoering van het vak van leraar verandert doordat er meer nadruk is komen te liggen op coaching- en begeleidingsvaardigheden.