Het grootste deel van de lesuren in het voortgezet onderwijs (85,8%) wordt door bevoegde leraren gegeven. Daarnaast wordt bijna 10% van de lesuren door benoembare leraren gegeven. Dit zijn lesuren die worden gegeven door personen die nog in opleiding zijn of door personen met een tweedegraads bevoegdheid voor dat vak, terwijl hier een eerstegraadsbevoegdheid voor gevraagd wordt. 4,4% van de lesuren wordt onbevoegd gegeven, vaak door personen met een onderwijsbevoegdheid voor een ander vak.

Het rapport van de jaarlijkse Integrale Personeelstelling Onderwijs (IPTO) geeft inzicht in de bevoegdheden en het aantal gegeven lesuren in het voortgezet onderwijs (vo).

De regionale cijfers van bevoegd, benoemd en onbevoegd gegeven lessen zijn te vinden in Regio in Beeld.

Om de kwaliteit van de lessen en het onderwijs te borgen, wordt nog steeds gestreefd naar 100% bevoegd gegeven lessen. In dit dossier Van on(der)bevoegd naar bevoegd vindt u informatie over de regelgeving en praktische handreikingen.

Informatie over bevoegd zijn/worden:

• Uitleg bevoegd, benoembaar en onbevoegd
• Weet u niet zeker of u bevoegd bent voor het vak dat u geeft? Dit kunt u controleren met de Bevoegdhedenscan van DUO. Op deze site vindt u ook het handboek onderwijsbevoegdheden met daarin informatie over onderwijsbevoegdheden, benoemingsvereisten en benoembaarheidseisen. Het handboek bevat ook informatie over bekwaamheid, diploma’s van voor 2006 en een aantal specifieke gevallen.
• Schema bepalen bevoegdheid
• Overzicht bevoegdheden voortgezet onderwijs met Pabo-opleiding
• Informatie over de verwantschapstabellen voor de kopopleiding en voor de educatieve minor
• Met vragen over onderwijsbevoegdheden en aanvragen ontheffing/bekwaamheidserkenning kunt u terecht bij de helpdesk van de afdeling Diplomadiensten van DUO. Zij zijn telefonisch bereikbaar op werkdagen van 09.00 tot 12.00 uur via telefoonnummer 050-5997778 of per e-mail via diplomadiensten@duo.nl.
• Bevoegdheden beroepsgerichte vakken. Wie is bevoegd voor welk profiel? Het antwoord op deze vraag vindt u in de brief bevoegdheden beroepsgerichte vakken. Per profiel staat aangegeven wanneer een docent bevoegd is of op welke manier hij bevoegd kan worden. Alle vmbo-scholen en besturen hebben deze brief ontvangen (zie hiervoor https://www.platformsvmbo.nl/themas/bevoegdheden).
  Leraren in vaste dienst moeten hun bevoegdheid soms een nieuwe bevoegdheid halen. Zie de overgangsmaatregel op grond waarvan dit kan.
• Opleidingstrajecten voor pabo-gediplomeerden in het vmbo.
  Voor pabo-gediplomeerden in het vmbo zijn er sinds 2017 specifieke korte opleidingstrajecten om een brede bevoegdheid te halen voor het lesgeven in de onderbouw vmbo basis-kader. Voor meer informatie over dit opscholingstraject, zie de website van de Rijksoverheid
• Beleidsregel ontheffing benoembaarheidsvereisten en bekwaamheidserkenning vo. In de beleidsregel vindt u informatie over buitengewone bekwaamheid en wanneer u in bijzondere gevallen onbevoegd les mag geven in het vo.
• Geeft u les in een niet-schooleigen vak waarvoor geen lerarenopleiding bestaat? Dan kunt u misschien erkenning van uw bekwaamheid aanvragen.

Handreiking ‘Meer bevoegd gegeven lessen’
Om besturen en scholen te ondersteunen bij het terugdringen van onbevoegd gegeven lessen heeft de VO-raad een handreiking ontwikkeld. Met deze handreiking ontwikkelt u een plan van aanpak, met behulp van strategisch HRM-beleid. U vindt de handreiking (samen met andere handreikingen) op shrm.vo-raad.nl/bevoegd

Eindverslag van de Commissie Onderwijsbevoegdheden
Het ministerie van OCW had de commissie Onderwijsbevoegdheden de opdracht gegeven om aanbevelingen te doen over het verbeteren van het bevoegdheden- en opleidingsstelsel voor leraren. De commissie heeft zijn taak neergelegd maar nog wel een eindverslag opgeleverd. Lees het eindverslag ‘Hoge lat, lagere drempels’.

Format inventarisatie onbevoegde docenten en opleidingswensen
Dit inventarisatieformulier is bedoeld voor P&O’ers om inzicht te krijgen in het ‘bestand’ en de opleidingsbehoeften van de on(der)bevoegden binnen hun schoolbestuur.

Stimuleringsregelingen
Informatie over subsidies en tegemoetkomingen voor leraren om een (extra) bevoegdheid te halen vindt u op de website van DUO. U vindt op deze site ook informatie over de Lerarenbeurs en andere subsidies om leraar te worden.