De Staat van het Onderwijs 2024

Betreft: (Deel)rapport over de trends en ontwikkelingen in het (voortgezet) onderwijs
Uitgave: Inspectie van het Onderwijs
Datum rapport: april 2024

Elk jaar verschijnt ‘De Staat van het Onderwijs’. Het laat zien wat goed gaat, maar ook wat beter kan én moet. Scholen en opleidingen die de onderwijskwaliteit en basisvaardigheden niet op orde hebben zouden meer voorbeeld moeten nemen aan scholen waar het wel goed gaat. Daarvoor pleit de Inspectie van het Onderwijs op basis van de bevindingen in De Staat van het Onderwijs 2024.

Onderwijs in zwaar weer
Het onderwijs verkeert in zwaar weer, zo constateert de Inspectie van het Onderwijs al jaren. Steeds meer leerlingen en studenten beheersen de basisvaardigheden taal, rekenen en burgerschap niet goed. En een schrijnend tekort aan leraren en schoolleiders maakt dat lessen uitvallen, vooral voor de kwetsbare groepen leerlingen, en dat de onderwijskwaliteit en passend onderwijs verder onder druk staan.

Het positieve verschil
Er zijn nog steeds veel scholen en opleidingen waar het op eigen kracht lukt. Die het onderwijs van de basisvaardigheden op orde hebben en waarbij de lerarentekorten klein zijn, die zorgdragen voor kansengelijkheid, kwetsbare leerlingen extra ondersteuning bieden en aandacht hebben voor het welbevinden van leerlingen en studenten. Er zijn scholen en opleidingen met een effectieve aanpak van professionalisering, waardoor elke docent goed toegerust voor de klas staat. En er zijn besturen die de kwaliteitszorg op orde hebben. Die zorgen voor een duidelijke visie op basisvaardigheden en kiezen ervoor die in alle vakken te integreren.

Enkele conclusies voortgezet onderwijs uitgelicht:

• Leerlingen beheersen in steeds mindere mate de basisvaardigheden. De kwaliteit van het pedagogisch-didactisch handelen is niet vanzelfsprekend en het welzijn van de leerlingen staat onder druk.
• Inspecteurs hebben steekproefsgewijs een kleine groep van 86 vo-afdelingen bezocht en beoordeeld. Inspecteurs beoordeelden bij 22% van de onderzochte afdelingen de onderwijskwaliteit als onvoldoende. Dit komt veelal doordat het pedagogisch-didactisch handelen niet op orde is.
• Bij 32% van de afdelingen is de schoolexaminering onvoldoende. Zowel in de uitvoering als in de kwaliteitsborging.
• De wiskundevaardigheden dalen, alhoewel Nederlandse leerlingen gemiddeld beter presteren dan leerlingen in andere landen. De prestaties van Nederlandse leerlingen dalen echter meer dan in andere landen.
• Uit de steekproefonderzoeken blijkt dat de standaard Veiligheid bij 7% van de afdelingen onvoldoende was.
• Het tekort aan leraren en schoolleiders is en blijft hoog. Met als gevolg dat volgens schoolleiders bij circa 30% van de scholen met een lerarentekort de onderwijstijd en bij 1 op de 5 scholen het ontwikkelen en verbeteren van het onderwijs in de knel komen.

Aanbevelingen voor het voortgezet onderwijs:

• Scholen: werk cyclisch, doelgericht en planmatig aan de extra ondersteuning en evalueer of doelen bereikt worden.
• Besturen en scholen: maak de kwaliteit van het schoolexamen onderdeel van de kwaliteitszorg.
• Besturen en scholen: versterk het professionaliseringsproces door hier meer op te sturen en nieuw verworven kennis systematisch te borgen.
• Besturen: zorg voor een gedragen visie op onderwijs en vertaal deze naar ambities en concrete doelen.

Download hieronder de rapporten de Staat van het Onderwijs 2024 en het de Staat van het Onderwijs 2024 inclusief sectorbeelden.