Als werkgever speelt u een cruciale rol in het ondersteunen van werknemers met of na kanker. Kanker heeft in elke fase van het ziekteproces (diagnose, behandeling en herstel) invloed op het werk. Wat iemand aankan, verschilt per persoon en per moment. Daarom is maatwerk in ondersteuning essentieel.
Onderzoeken en diagnose
Aan een diagnose gaat vaak al een lange tijd van onderzoeken vooraf. Deze periode brengt veel onzekerheid met zich mee. Wat gebeurt er tijdens het onderzoek precies? Wat zal de uitslag zijn? Voor de één biedt werk dan houvast, voor de ander is afstand nemen nodig. Ga in gesprek en stem samen af wat haalbaar is, zonder druk uit te oefenen. Flexibiliteit en ruimte voor eigen regie (autonomie) zijn in deze fase belangrijk. Na een periode van onderzoeken geeft de diagnose zekerheid over wat er aan de hand is, maar de onzekerheid over (de impact en gevolgen van) de behandeling en de overlevingskansen blijft.
Behandeling
Tijdens behandelingen (zoals operatie(s) en/of bestralingen) kan de belastbaarheid sterk wisselen. Regelmatig overleg helpt om samen te bepalen wat mogelijk is. Kleine aanpassingen in taken of werktijden kunnen al veel betekenen. Ook als iemand (tijdelijk) niet werkt, blijft contact houden waardevol.
Herstel en re-integratie
Na de behandeling is volledig herstel vaak nog niet bereikt. Veel medewerkers blijven langdurig last houden van vermoeidheid, concentratieproblemen en cognitieve klachten. Deze klachten hangen vaak met elkaar samen en kunnen elkaar versterken.
Uit het promotieonderzoek van Ingrid Boelhouwer blijkt dat deze late effecten een grote invloed hebben op het werkvermogen en het risico op burn-out verhogen. Maar ook dat autonomie en ondersteuning door collega’s en leidinggevenden belangrijke beïnvloedende factoren (buffers) zijn voor positief functioneren na kanker.
Om deze late effecten bespreekbaar te maken, is psychologische veiligheid op de werkvloer essentieel. Medewerkers moeten zich veilig voelen om aan te geven wat ze wel en niet aankunnen. Ga in gesprek over werktempo, belastbaarheid en verwachtingen. Stel samen een realistisch re-integratieplan op, eventueel met hulp van een bedrijfsarts of een gespecialiseerde BACO (bedrijfsarts consulent oncologie). Er zijn ook gespecialiseerde re-integratiebureaus die ondersteuning bieden bij werk en kanker. Zij begeleiden zowel de werkgever als de werknemer bij terugkeer naar werk.
De rol van collega’s
Collega’s kunnen veel betekenen bij een geleidelijke terugkeer. Ze bieden steun, maar het is belangrijk dat ze de medewerker niet onnodig ontzien of taken overnemen die iemand zelf weer wil oppakken.
In gesprek blijven
Een open en regelmatig gesprek tussen leidinggevende en medewerker is in elke fase van het ziekteproces belangrijk. Zorg voor autonomie en ondersteuning: geef medewerkers ruimte om zelf keuzes te maken in hun werk en herstelproces. Let wel: autonomie betekent niet dat u als leidinggevende alles loslaat. Het gaat om samen verantwoordelijkheid nemen – in overleg afstemmen wat haalbaar is, waar ondersteuning nodig is en hoe het werk passend ingericht kan worden. Zo voorkomt u misverstanden en werkt u samen aan een realistisch en gedragen hersteltraject.
Om het gesprek hierover te voeren heeft Voion de Gesprekswijzer bij ingrijpende levensgebeurtenissen ontwikkeld. Deze helpt om op een respectvolle en open manier het gesprek aan te gaan. De gesprekswijzer biedt handvatten om te ontdekken wat de medewerker nodig heeft én wat er mogelijk is binnen het team en de organisatie. Zo ontstaat er ruimte voor maatwerk, vertrouwen en duurzame inzetbaarheid.
Verder naar: