In het praktijkonderwijs kunnen ongelukken gebeuren met machines en apparaten, zoals boor- of slijpmachines, maar ook bereidings- of warmhoudapparatuur. Docenten, onderwijsondersteunend personeel en leerlingen lopen risico in het gebruik, bij afstelwerkzaamheden, bij het ombouwen, repareren en het onderhouden van machines en apparaten. Maar ook bij het verhelpen van storingen en het reinigen van machines en apparaten gebeurt het nog te vaak dat personen handelingen uitvoeren bij niet uitgeschakelde machines en apparaten en daarbij veiligheden omzeilen en soms ook overbruggen. De ervaring leert dat een groot deel van de ongevallen te maken heeft met onveilig handelen en onvoldoende veiligheidsbewustzijn.  

Normen machines/ gereedschappen
Leerlingen en studenten vallen onder de Arbowet voor wat betreft verrichtingen die vergelijkbaar zijn met werkzaamheden in de beroepspraktijk. De normen Machines/ Gereedschappen die gelden in het voortgezet onderwijs staan in de Arbocatalogus-VO.  

Controleren van machines
Vooral het ontbreken van afscherming voor draaiende delen van machines speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van ongelukken. Ook in het bedrijfsleven leiden niet afgeschermde draaiende delen tot veel ongelukken. Ir. M. Mud van RPS Advies heeft een factsheet 'ongevallen met bewerkingsmachines' opgesteld. Dit factsheet behandelt het aantal en het type ongevallen. Vervolgens is bekeken of de achterliggende oorzaken bij ongevallen met boormachines gevonden kan worden.

Gebruikers moeten de specifieke risico’s en de veiligheidsmaatregelen van de machine of het apparaat kennen. Voion heeft een voorbeeld uitgewerkt van een veiligheidsinformatiekaart voor de kolomboormachine. Deze veiligheidskaart geeft aan wat de risico’s zijn voor het gebruik van de kolomboormachine en welke veiligheidsmaatregelen u moet nemen om deze risico’s te beperken. Naast de algemene inspectiepunten bevat deze kaart ook instructies over het gebruik van de machine.

Scholengemeenschap Maarsbergen gebruikt veiligheidskaarten met logische regels, aanpassingen aan machines en heldere aanwijzingen voor een veilig machinegebruik door gebruikers van alle leeftijden. Zie schoolvoorbeeld 'risico-analyse machines en veiligheidskaarten'. Download hier de verschillende pdf-bestanden van de veiligheidskaarten.

Deel 1; Machineveiligheidskaarten
Deel 2; Machineveiligheidskaarten
Deel 3; Machineveiligheidskaarten